Διατροφή τέκνου - Μέτρο διατροφής ανήλικων τέκνων - Κριτήρια (Άρειος Πάγος, αριθμός απόφασης 837/2009)
Περίληψη: Διατροφή τέκνου. Μέτρο διατροφής ανήλικων τέκνων. Κριτήρια. Κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση των γονέων για διατροφή του ανήλικου τέκνου τους, είτε αυτοί συμβιώνουν είτε έχει διακοπεί η συμβίωση είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο είτε το τέκνο έχει γεννηθεί εκτός γάμου και έχει ακολουθήσει δικαστική ή εκούσια αναγνώριση. Εκούσια αναγνώριση του τέκνου από τον υπόχρεο πατέρα. Προσδιορισμός της περιουσίας του υπόχρεου πατέρα. Οι βαρύνουσες αυτόν δόσεις προς εξόφληση δανείων δεν προαφαιρούνται από τα εισοδήματά του, αλλά λαμβάνονται υπόψη ως στοιχεία προσδιοριστικά της αξίας της περιουσίας του, η οποία μειώνεται κατά τα οφειλόμενα ποσά, καθώς και ως στοιχεία προσδιοριστικά των συνθηκών διαβιώσεώς του. Απορρίπτει την αίτηση για αναίρεση της υπ` αριθ. 1320/2006 απόφασης του Εφετείου Θεσσαλονίκης.
[...] Από την ... έκθεση επιδόσεως του δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, ..., προκύπτει ότι με εντολή του νομίμως παρισταμένου ως πληρεξουσίου δικηγόρου του αναιρεσείοντος ........................... , ο οποίος επισπεύδει την κρινόμενη 266/24-7-2006 αίτηση για αναίρεση της 1320/30-5- 2006 αποφάσεως του Εφετείου Θεσσαλονίκης, ακριβές επικυρωμένο αντίγραφο της εν λόγω αιτήσεως με τις συνημμένες πράξεις καταθέσεως δικογράφου και ορισμού δικασίμου (3-3-2008) νομότυπα και εμπρόθεσμα επιδόθηκε στην ασκούσα την γονική μέριμνα των αναιρεσιβλήτων ανηλίκων τέκνων της μητέρας τους (ΑΚ 1515 παρ. 1 εδ.2, ΚΠολΔ 1275 παρ.2), με κλήση προς συζήτηση κατά την ορισθείσα προς τούτο δικάσιμο (3-3-2008), κατά την οποία, απολιπομένων των τελευταίων, αναβλήθηκε για τη σημειούμενη στην αρχή της παρούσης (9-3-2009), της αναγραφής της υποθέσεως στην περίπτωση αυτή στο πινάκιο ισχυούσης ως κλήτευση αυτών μετ` αναβολή δικάσιμο (Κ.Πολ.Δ 575 εδ.2, 226 παρ. 4 εδ. 3).
Κατ` αυτήν όμως, κατά την οποία συζητήθηκε η υπόθεση με εκφώνησή της στη σειρά της από το πινάκιο, οι αναιρεσίβλητοι δεν εμφανίσθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, ούτε κατέθεσαν δήλωση σύμφωνα με τα άρθρα 573 παρ.1, 242 παρ.2 ΚΠολΔ. Επομένως επιτρεπτώς το Δικαστήριο προχωρεί στη συζήτηση της αναιρέσεως, παρά την απουσία αυτών, σύμφωνα με το άρθρο 576 παρ.2 ΚΠολΔ. Με την κρινόμενη 266/24-7-2006 αίτηση αναιρέσεως προσβάλλεται η 1320/30-5-2006 απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης, κατάληξη της ακόλουθης διαδικαστικής διαδρομής, κατ` επιτρεπτή, κατά το άρθρο 561 παρ. 2 ΚΠολΔ, εκτίμηση των διαδικαστικών εγγράφων. Ειδικότερα, με την 26454/4-8-2004 αγωγή οι ενάγοντες και ήδη αναιρεσίβλητοι α) .... και β) ..., παριστάμενοι, λόγω της ανηλικότητάς τους, με την ασκούσα την γονική μέριμνα μητέρας τους (ΑΚ 1515 παρ. 1 εδ. 2, ΚΠολΔ 64 παρ.1), εδίωκαν την καταψήφιση του εναγομένου και ήδη αναιρεσείοντος, μετά από εκουσία αναγνώριση, πατρός τους σε πληρωμή τακτικής μηνιαίας σε χρήμα διατροφής για μία διετία από την επίδοσή της. Επί της εν λόγω αγωγής εκδόθηκε, κατά μερική παραδοχή της και για το ποσό των α) 225,00 και β) 200,00 Ευρώ, αντίστοιχα, η 33689/2005 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης και σε δεύτερο βαθμό, ύστερα από την 4808/24-11- 2005 έφεση του εναγομένου και την 21/13-12-2005 αντέφεση των ως παρίστανται εναγόντων, η 1320/2006 απόφαση του Εφετείου Θεσσαλονίκης, με απορριπτική επ` αυτών κατ` ουσίαν κρίση. Κατά της αποφάσεως αυτής εναντιώνεται ο ηττηθείς εκκαλών με την ένδικη αίτηση αναιρέσεως και με την έννοια αυτή ερευνάται στη συνέχεια ο διατυπούμενος δι` αυτής μοναδικός λόγος αναιρέσεως.
Ειδικότερα, κατά την έννοια του άρθρου 559 αρ. 19 ΚΠολΔ, ανεπαρκής ή αντιφατική αιτιολογία, που έχει ως συνέπεια την αναίρεση για έλλειψη νομίμου βάσεως, υπάρχει όταν από το αιτιολογικό της αποφάσεως δεν προκύπτουν κατά τρόπο σαφή και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία, σύμφωνα με το νόμο, είναι αναγκαία για τη θεμελίωση του κανόνα δικαίου που εφαρμόσθηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση, όχι όμως και όταν υπάρχουν ελλείψεις αναγόμενες στην ανάλυση και στάθμιση των αποδεικτικών μέσων και γενικότερα στην εκτίμηση των αποδείξεων, που το πόρισμά της εκτίθεται σαφώς.
Περαιτέρω, ως "ζητήματα", των οποίων η μη αιτιολόγηση του ή η αιτιολόγησή τους κατά τρόπο ανεπαρκή ή αντιφατικό στερεί από την απόφαση τη νόμιμη βάση της, νοούνται μόνον οι ισχυρισμοί που έχουν αυτοτελή ύπαρξη, δηλαδή εκείνοι που τείνουν στη θεμελίωση ή την κατάλυση δικαιώματος, που ασκήθηκε είτε ως επιθετικό, είτε ως αμυντικό μέσο, όχι όμως και τα απλά πραγματικά ή νομικά επιχειρήματα, που συνέχονται με την αξιολόγηση και στάθμιση των αποδείξεων, για τα οποία η έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας δεν ιδρύει λόγο αναιρέσεως. Εξάλλου, από τις διατάξεις των άρθρων 1485, 1486, 1489 και 1493 του Α.Κ., προκύπτει ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμη και εάν αυτό έχει περιουσία, της οποίας όμως τα εισοδήματα ή το προϊόν της εργασίας του ή άλλα τυχόν εισοδήματα του δεν αρκούν για τη διατροφή του. Εξάλλου, εν όψει των διατάξεων των άρθρων 1475, 1476, 1479 και 1484 του Α.Κ., αντίστοιχη κοινή υποχρέωση διατροφής του χωρίς γάμο γεννηθέντος τέκνου τους έχουν, υπό τους αυτούς όρους, η μητέρα του και ο εκουσίως ή δικαστικώς αναγνωρισθείς ως φυσικός του πατέρας. Σε όλες τις ως άνω περιπτώσεις το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του δικαιούχου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες ζωής του και περιλαμβάνει τα αναγκαία για τη συντήρηση και εν γένει εκπαίδευση του έξοδα.
Ως συνθήκες ζωής νοούνται οι συγκεκριμένοι όροι διαβιώσεως, που ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, την ανάγκη επιτηρήσεως και εκπαιδεύσεως και την κατάσταση της υγείας του δικαιούχου, σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση του υπόχρεου. Για να καθοριστεί το ποσό της δικαιούμενης διατροφής αξιολογούνται κατ` αρχήν τα εισοδήματα των γονέων από οποιαδήποτε πηγή και στη συνέχεια προσδιορίζονται οι ανάγκες του τέκνου, καθοριστικό δε στοιχείο είναι οι συνθήκες της ζωής του, δηλαδή οι όροι διαβιώσεως, του, χωρίς όμως να ικανοποιούνται οι παράλογες αξιώσεις. Κατά τις ενδιαφέρουσες, με βάση το επικαλούμενο με το αναιρετήριο περιεχόμενό τους και τον διατυπούμενο δι` αυτής λόγο αναιρέσεως, ανέλεγκτες ουσιαστικές παραδοχές της προσβαλλόμενης αποφάσεως. "Ο εναγόμενος είναι αρχιτέκτονας μηχανικός και εργάζεται ως καθηγητής στο Παράρτημα Καρδίτσας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (T.E.I.) Λάρισας, οι δε καθαρές μηνιαίες του αποδοχές, συμπεριλαμβανομένων και της αναλογίας δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, ανέρχονται τουλάχιστον στο ποσό των 3.000 ευρώ.
Σημειώνεται ότι, στην εν λόγω κρίση οδηγείται το Δικαστήριο από την κατάθεση της μάρτυρος απόδειξης, η οποία ενισχύεται από το προσκομισθέν παραδεκτά το πρώτον ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου υπ` αριθμ. πρωτ. .... πιστοποιητικό της Δ.Ο.Υ. ... , από το οποίο προκύπτει ότι αυτός κατά το οικονομικό έτος 2005 (χρήση 2004) δήλωσε εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες ύψους 40.465,91 ευρώ. Αυτός είναι κύριος μιας κατοικίας, που βρίσκεται στην ..., καθώς και ενός διαμερίσματος, εμβαδού μικτού 32,20 τ.μ., που βρίσκεται ενταύθα και επί της οδού ..., το οποίο χρησιμοποιεί για να διευκολύνεται στην άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας του με τα ανήλικα τέκνα του. Δεν αποδείχθηκε ότι έχει άλλη περιουσία ή εισοδήματα από οποιαδήποτε άλλη πηγή. Επιβαρύνεται με εξόφληση στεγαστικού δανείου, που έλαβε από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, ποσού 22.000.000 δραχμών, για αγορά κατοικίας στην ..., καταβάλλοντας το ποσό των 495,12 ευρώ, μηνιαίως, καθώς και με την εξόφληση δανείων, που έλαβε από το Μ.Τ.Π.Υ. και Τ.Α.Υ.Π., καταβάλλοντος τα ποσά των 73,73 και 88,77 ευρώ, μηνιαίως, αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι τα ανωτέρω ποσά παρακρατούνται από την ως άνω υπηρεσία του.
Επίσης, επιβαρύνεται με εξόφληση επισκευαστικών δανείων, που έλαβε από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και - την ....... Τράπεζα της Ελλάδος, ύψους 40.000 και 30.000 ευρώ, καταβάλλοντος τα ποσά των 330 και 210 ευρώ, μηνιαίως, αντίστοιχα, καθώς και με την εξόφληση καταναλωτικού δανείου, που έλαβε από την .......... Τράπεζα, ύψους 9.000 ευρώ, καταβάλλοντος, κατά μέσο όρο, το ποσό των 130 ευρώ, μηνιαίως και με την εξόφληση δανείου, που έλαβε από την ... Τράπεζα της Ελλάδος, ύψους 11.080 ευρώ, για την αγορά Ι.Χ.Ε. αυτοκινήτου, καταβάλλοντος το ποσό των 230 ευρώ, μηνιαίως. Τα ανωτέρω, όμως, ποσά δεν θα προαφαιρεθούν από τα εισοδήματά του, αλλά λαμβάνονται υπόψη, ως στοιχεία προσδιοριστικά της αξίας της περιουσίας του, η οποία πρέπει να εκληφθεί ότι μειώνεται κατά τα οφειλόμενα ποσά, καθώς και ως στοιχεία προσδιοριστικά των συνθηκών διαβίωσής του". Με τις παραδοχές του αυτές το δικαστήριο της ουσίας διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του επαρκείς και χωρίς αντιφάσεις αιτιολογίες αναφορικά με τα εισοδήματα του αναιρεσείοντος, δεχόμενο ορθώς ειδικότερα ότι οι βαρύνουσες αυτόν δόσεις προς εξόφληση των οφειλομένων από εκείνον δανείων στα αναφερόμενα πιστωτικά ιδρύματα δεν θα προαφαιρεθούν από τα εισοδήματά του, αλλά λαμβάνονται υπόψη, ως στοιχεία προσδιοριστικά της αξίας της περιουσίας του, η οποία πρέπει να εκληφθεί ότι μειώνεται κατά τα οφειλόμενα ποσά, καθώς και ως στοιχεία προσδιοριστικά των συνθηκών διαβιώσεώς του. Επομένως, υποστηρίζων τα αντίθετα ο διατυπούμενος μοναδικός λόγος αναιρέσεως από το άρθρο 559 αρ. 19 ΚΠολΔ, με την έννοια προφανώς της εκ πλαγίου παραβιάσεως της παραλειφθείσης να μνημονευθεί διατάξεως του άρθρου 1489 παρ.2 ΑΚ, ελέγχεται ως αβάσιμος.
Συνακόλουθα αυτών πρέπει να απορριφθεί η ένδικη αίτηση αναιρέσεως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Απορρίπτει την 266/24-7-2006 αίτηση για αναίρεση της 1320/30-5-2006 αποφάσεως του Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα