Προστασία καταναλωτών με το νόμο για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα / νοικοκυριά (νόμος 3869/2010, νόμος Κατσέλη).

- Ποιος μπορεί να προστατευθεί με το νόμο 3869/2010, για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα;

Μόνο όποιος είναι φυσικό πρόσωπο. Εξαιρούνται όλα τα είδη νομικών προσώπων.

- Αρκεί να είμαι φυσικό πρόσωπο χωρίς να έχει σημασία η επαγγελματική μου δραστηριότητα;

Δεν υπάγονται τα πρόσωπα που έχουν πτωχευτική ικανότητα, δηλαδή έχουν αποκτήσει την εμπορική ιδιότητα. Αν ασκείται κατά επάγγελμα μια εμπορική δραστηριότητα, δεν υπάγεται το πρόσωπο αυτό στο νόμο.

- Αν συμμετέχω σε εμπορική εταιρεία μπορώ να υπαχθώ;

Οι εταίροι μιας εταιρείας, όπως και οι διαχειριστές, διοικητές και τα μέλη διοικητικού συμβουλίου διενεργούν εμπορικές πράξεις στο όνομα και για λογαριασμό της εταιρείας. Συνεπώς δεν αποκτούν εμπορική ιδιότητα και μπορούν να προστατευθούν. Μοναδική εξαίρεση είναι η ομόρρυθμη και η ετερόρρυθμη εταιρεία για τον ομόρρυθμο εταίρο, ο οποίος εκ του νόμου αποκτά την εμπορική ιδιότητα.

- Δηλαδή ποιοι υπάγονται χωρίς αμφιβολία;

Δημόσιοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι, συνταξιούχοι, άνεργοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και όσοι ασχολούνται με γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες.

- Αν είμαι συνταξιούχος, δημόσιος υπάλληλος ή ιδιωτικός υπάλληλος αλλά ασκώ και εμπορική δραστηριότητα, κρυφά ή φανερά, μπορώ να προστατευθώ;

Όχι. Υπάρχει εμπορική ιδιότητα. Η κύρια δραστηριότητα δεν έχει σημασία, καθώς ακόμα και παρεπόμενη ή δευτερεύουσα εμπορική δραστηριότητα μας εξαιρεί από το νόμο.

- Αν είμαι έμπορος, ακόμα και αν έχω μόνο χρέη μη εμπορικά μπορώ να προστατευθώ;

Όχι. Σημασία έχει η απουσία εμπορικής ιδιότητας και πτωχευτικής ικανότητας. Δεν έχει σημασία το είδος των χρεών του προσώπου αυτού.

- Υπάγονται όλα τα είδη δανείων και χρεών;

Κάθε είδος, πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων. Εξαιρούνται μόνο οι φόροι, τέλη και διοικητικά πρόστιμα προς δημόσιο, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και οι ασφαλιστικές εισφορές προς ασφαλιστικά ταμεία, τα χρέη από αδικοπραξίες εκ δόλου και τα χρέη που αναλήφθηκαν το τελευταίο έτος.

- Τι εννοούμε «υπερχρεωμένος». Αρκεί ο υπερβολικός δανεισμός;

Δεν έχει καμία σημασία πόσο έχουμε δανειστεί. Σημασία έχει μόνο η απουσία ρευστότητας, δηλαδή ικανότητας να ανταπεξέλθουμε στις οικονομικές μας υποχρεώσεις.

- Αρκεί και ένα μόνο χρέος για να θεωρηθώ ως ανίκανος να αποπληρώσω τις υποχρεώσεις μου;

Ναι, μπορεί η αδυναμία εξόφλησης μόνο ενός χρέους να υποδηλώνει ότι δεν έχω τη δυνατότητα να αποπληρώσω αυτό αλλά και τα άλλα χρέη μου.

- Η αδυναμία ικανοποίησης των υποχρεώσεών μου μπορεί να είναι προσωρινή;

Χρειάζεται μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμών. Συνεπώς, δεν αρκεί η πρόσκαιρη/συγκυριακή μείωση εισοδημάτων ή η αδυναμία πληρωμών μόνο ενός δανειστή.

- Μπορώ να προστατευθώ, ακόμα και αν χρεώθηκα γνωρίζοντας την αδυναμία μου να ανταπεξέλθω στο μέλλον;

Όχι. Ο νόμος απαγορεύει την προστασία των προσώπων που έχουν χρεωθεί και με δόλο περιήλθαν σε αδυναμία πληρωμών, δηλαδή υπερχρεώθηκαν γνωρίζοντας ή αναμένοντας την αδυναμία τους στο μέλλον να αποπληρώσουν τα χρέη τους.

- Ποιος είναι αυτός που συντάσσει την αίτηση;

Ένας δικηγόρος. Μόνο αυτός είναι αρμόδιος και καταρτισμένος να συντάξει σωστά την αίτηση προς το δικαστήριο.

- Μπορώ να επιλέξω κάποια από τα χρέη μου ή πρέπει να τα βάλω όλα στην αίτηση.

Όλα τα χρέη πρέπει να ενταχθούν στην αίτηση στο δικαστήριο. Διαφορετικά δεν προστατευόμαστε έναντι του πιστωτή που έχουμε παραλείψει, αλλά αντιμετωπίζουμε και τον κίνδυνο το δικαστήριο να απορρίψει την αίτησή μας.

- Ποιες είναι οι υποχρεώσεις μου, αν ενταχθώ στο νόμο και γίνει δεκτή η αίτησή μου;

Πρέπει να πληρώνουμε ένα ποσό μηνιαίως για τρία έως πέντε χρόνια αν δε διαθέτουμε πρώτη κατοικία ή δεν επιθυμούμε να τη διασώσουμε. Αν διαθέτουμε πρώτη κατοικία και επιθυμούμε να τη διασώσουμε θα κληθούμε να καταβάλουμε ένα μηνιαίο ποσό για είκοσι έως τριάντα πέντε έτη. Αυτό το ποσό προκύπτει από όλα τα εισοδήματά του οφειλέτη αλλά και της συζύγου του, αφού αφαιρέσουμε τα έξοδα κάλυψης των βασικών βιοτικών αναγκών του οφειλέτη, της συζύγου του και των προστατευόμενων μελών (τέκνα, ηλικιωμένοι γονείς κλπ.).

- Αν έχω περιουσιακά στοιχεία τι γίνεται; Τα κρατάω εγώ;

Τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν κάποια σημαντική οικονομική αξία και μπορούν να πωληθούν, θα πωληθούν με διαταγή του δικαστηρίου. Αυτό θα γίνει για να εισπράξουν και από εκεί κάποια χρήματα οι πιστωτές μου.

- Την κύρια κατοικία μου όμως μπορώ να την εξαιρέσω από την εκποίηση;

Ναι. Η κύρια κατοικία εξαιρείται της εκποίησης. Αλλά με ένα αντάλλαγμα. Θα προστατευθεί, αν ο οφειλέτης πληρώσει σε διάστημα είκοσι χρόνια έως τριάντα πέντε χρόνια, σε μηνιαίες δόσεις, ένα ποσό που αντιστοιχεί μέχρι το 80% της αντικειμενικής αξίας της κύριας κατοικίας. Δεν μας ενδιαφέρει η πλέον η εμπορική αξία. Σημασία έχει μόνο η αντικειμενική αξία κατά την ημέρα εκδίκασης της αίτησης.

- Ο εγγυητής ή ο συνοφειλέτης προστατεύονται αν υπαχθεί στο νόμο ο βασικός οφειλέτης;

Όχι. Δεν προστατεύονται αυτομάτως. Πρέπει και αυτοί να πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις του νόμου και να ακολουθήσουν την διαδικασία που προβλέπεται παραπάνω. Αλλιώς θα υποστούν τις αναγκαστικές εκτελέσεις από τους πιστωτές.

- Πειράζει αν παραλείψω κάποια στοιχεία (περιουσιακά ή εισοδηματικά) από την αίτησή μου;

Οι συνέπειες είναι αρνητικές. Θα απορριφθεί η αίτηση και μπορεί να αντιμετωπίσω και ποινική δίωξη.