Προσβολή πατρότητας από το σύζυγο της μητέρας. Αυτή αποκλείεται αν ο σύζυγος συγκατατέθηκε στην υποβολή της συζύγου του σε τεχνητή γονιμοποίηση, έστω και αν το σπέρμα προέρχεται από τρίτο δότη ή είναι νωπό ή προσυντηρημένο (Εφετείο Αθηνών, αριθμός απόφασης 2267/2011)
Περίληψη: Προσβολή πατρότητας από το σύζυγο της μητέρας. Αυτή αποκλείεται αν ο σύζυγος συγκατατέθηκε στην υποβολή της συζύγου του σε τεχνητή γονιμοποίηση, έστω και αν το σπέρμα προέρχεται από τρίτο δότη ή είναι νωπό ή προσυντηρημένο. Το δικαίωμα του συζύγου, που είχε συγκατατεθεί στην τεχνητή γονιμοποίηση με σπέρμα δικό του και όχι τρίτου, αποκλείεται αν περάσει πενταετία από τον τοκετό. Εσφαλμένη αντίθετη κρίση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1469 § 1 και 1471 § 2 του ΑΚ, όπως το τελευταίο ισχύει μετά την αντικατάσταση του με το άρθρο 2 § 7 του ν. 3089/2002, προκύπτει, ότι η προσβολή της πατρότητας από τον σύζυγο της μητέρας αποκλείεται αν αυτός συγκατατέθηκε στην υποβολή της συζύγου του σε τεχνητή γονιμοποίηση. Η ως άνω ρύθμιση υποδηλώνει τον κοινωνικό χαρακτήρα της έγγαμης σχέσεως, αφού ο νομοθέτης δέχεται, ότι η σύλληψη τέκνου με τεχνητή γονιμοποίηση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με κοινή συμφωνία των συζύγων. Εφόσον δε δεν γίνεται διάκριση μεταξύ ομόλογης και ετερόλογης γονιμοποίησης, πρέπει να γίνει δεκτόν, ότι η διάταξη καλύπτει και την περίπτωση που το σπέρμα προέρχεται από τρίτο δότη καθώς και εκείνη, που το σπέρμα είναι νωπό ή προσυντηρημένο (βλ. Ανδρουλιδάκη-Δημητριάδη ΝοΒ 34.11). Επομένως, η έλλειψη συγκατάθεσης του συζύγου στην τεχνητή γονιμοποίηση με σπέρμα τρίτου καθώς και η χρησιμοποίηση σπέρματος τρίτου δότη, ενώ αυτός (σύζυγος) είχε συγκατατεθεί για τεχνητή γονιμοποίηση με δικό του σπέρμα παρέχει σ` αυτόν την δυνατότητα προσβολής της πατρότητας (βλ. Σταθοπούλου-Γεωργιάδη στην Ερμ. ΑΚ υπ` άρθ. 1470 αρ. 1 και επ., Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη, ΟικογΔ, έκδ. Β`, § 40, ιδία εις Δνη 29.1462, Βαθρακοκοίλη, ΕρμΝομΑΚ υπ` άρθ.1471 αρ. 4). Εκ των άνω παρέπεται, ότι το διαπλαστικό δικαίωμα του συζύγου της μητέρας, ο οποίος είχε μεν συγκατατεθεί στην τεχνητή γονιμοποίηση της με δικό του σπέρμα και όχι με σπέρμα τρίτου, να προσβάλλει την πατρότητα των τέκνων της τα οποία συνέλαβε αυτή με τεχνητή γονιμοποίηση με σπέρμα τρίτου χωρίς την συγκατάθεση του, αποκλείεται όταν περάσουν πέντε έτη από τον τοκετό (βλ. Βαθρακοκοίλη, ο.π., ΕφΑΘ 1098/2008 ΕλλΔνη 2009.1756)...
Σύμφωνα με τις προαναφερόμενες νομικές και ουσιαστικές παραδοχές, η έλλειψη συγκατάθεσης του ενάγοντα - συζύγου στην τεχνητή σύλληψη με σπέρμα άλλου η οποία είναι άτυπη καθώς και η χρησιμοποίηση σπέρματος τρίτου δότη, ενώ αυτός είχε συγκατατεθεί για τεχνητή γονιμοποίηση με δικό του σπέρμα παρέχει σε αυτόν την δυνατότητα προσβολής της πατρότητας.
Επομένως το διαπλαστικό δικαίωμα του συζύγου της μητέρας, ο οποίος είχε μεν συγκατατεθεί στην τεχνητή γονιμοποίηση της με δικό του σπέρμα και όχι με σπέρμα τρίτου, υπάρχει στην προκειμένη περίπτωση και του δίνει τη δυνατότητα να προσβάλει την πατρότητα του τέκνου το οποίο συνέλαβε αυτή με τεχνητή γονιμοποίηση με σπέρμα τρίτου χωρίς τη συγκατάθεση του, η οποία είναι άτυπη. Συνακόλουθα τούτων, ή πρωτόδικη απόφαση η οποία έκρινε ότι σύμφωνα με το άρθρο 1471 § 2 ΑΚ προ της τροποποίησης του με το ν. 3089/2002, το οποίο εφαρμόζεται στην προκειμένη περίπτωση εφόσον η σύλληψη έγινε στις 30.11.2002, αποκλειόταν η προσβολή πατρότητος από το σύζυγο, ο οποίος είχε συγκατατεθεί στην εξωσωματική γονιμοποίηση, έστω και αν είχε χρησιμοποιηθεί σπέρμα τρίτου δότη, παρά τη μεταξύ των συζύγων συμφωνία να χρησιμοποιηθεί σπέρμα του συζύγου και απέρριψε την αγωγή και το αίτημα περί διεξαγωγής πραγματογνωμοσύνης έσφαλε και έκανε κακή εφαρμογή του νόμου.
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα