Πτώχευση - Διαδικασία συνδιαλλαγής (Εφετείο Θεσσαλονίκης, αριθμός απόφασης 2035/2012).

Περίληψη: Πτώχευση. Διαδικασία συνδιαλλαγής. Διαχρονικό δίκαιο. Ορισμός μεσολαβητή και προθεσμία διεκπεραίωσης του έργου του. Η απόφαση του δικαστηρίου επί της αίτησης για το άνοιγμα της συνδιαλλαγής όπως και επί της αίτησης του μεσολαβητή για παράταση της προθεσμίας της διαδικασίας είναι ανέκκλητη.

[...] Με τις διατάξεις των άρθρων 99-106 του Ν 3588/16 .9.2007, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν 3858/1.7.2010 (Νέος Πτωχευτικός Κώδικας), και ισχύει για τις ανοιχθείσες διαδικασίες συνδιαλλαγής (άρθρο 12 του Ν 4013/15 .9.2011), έχει εισαχθεί στην ελληνική έννομη τάξη, σε γενικές γραμμές και με πολλές αποκλίσεις, ο γαλλικός θεσμός της διαδικασίας συνδιαλλαγής (procedure de conciliation, loi du 26 juillet 2005), που συνιστά μία νέα μορφή προπτωχευτικής διαδικασίας και μέθοδο ελεύθερης εξυγίανσης, δηλαδή θεσμό πρόληψης της πτώχευσης. Η εν λόγω διαδικασία συνδιαλλαγής δεν είναι παρά μία συλλογική συναινετική διαδικασία. Πρόκειται για σύμβαση οφειλέτη και πιστωτών ως μέσο διαχείρισης της οικονομικής κρίσης του πρώτου και εξόδου από αυτήν με τη συνδρομή των πιστωτών του, ειδικότερα κατά τη νομική της φύση, η συμφωνία συνδιαλλαγής αποτελεί σύμβαση (προληπτικού) συμβιβασμού, επί της οποίας εφαρμόζονται οι περί συμβάσεων γενικές και οι περί συμβιβασμού ειδικές διατάξεις των άρθρων 871 επ. ΑΚ, στο μέτρο που δεν αντίκεινται προς τις ειδικότερες διατάξεις των άρθρων 99 επ. ΠτΚ. Αν και η διαδικασία συνδιαλλαγής στηρίζεται στη συμβατική ελευθερία, ο νόμος προβλέπει τριπλή παρέμβαση του δικαστηρίου, με την έννοια ότι στο πλαίσιό της εκδίδονται τρεις αποφάσεις δυνάμει των οποίων λειτουργεί η διαδικασία συνδιαλλαγής, ήτοι: Η πρώτη απόφαση επιτρέπει το «άνοιγμα της διαδικασίας συνδιαλλαγής» (άρθρο 100 ΠτΚ), η δεύτερη απόφαση επικυρώνει ή μη τη συμφωνία, που τυχόν θα συναφθεί μεταξύ του οφειλέτη και εκείνων των πιστωτών, που έχουν την πλειοψηφία των απαιτήσεων, με τη συμμετοχή του μεσολαβητή (άρθρο 101 παρ. 1 ΠτΚ) και η τρίτη απόφαση διατάσσει τη λύση της συμφωνίας λόγω μη εκπλήρωσης των όρων της (άρθρο 105 ΠτΚ). Έτσι, κατά τις διατάξεις του άρθρου 99 ΠτΚ, ο κεκτημένος πτωχευτική ικανότητα οφειλέτης υποβάλλει σχετική αίτηση ενώπιον του πτωχευτικού δικαστηρίου, ήτοι του πολυμελούς πρωτοδικείου της περιφέρειας, στην οποία αυτός έχει το κέντρο των κύριων συμφερόντων του, και ειδικώς για τα νομικά πρόσωπα τεκμαίρεται ως τέτοιος ο τόπος της καταστατικής τους έδρας (άρθρο 4 παρ. 1 και 2 ΠτΚ), το οποίο (δικαστήριο) δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρο 741 επ. ΚΠολΔ, 4 παρ. 3 του ΠτΚ). Το πτωχευτικό δικαστήριο δικάζοντας την αίτηση και αρκούμενο σε πιθανολόγηση του βάσιμου της αίτησης, της σκοπιμότητας της αιτούμενης συνδιαλλαγής, αφενός αποφασίζει το άνοιγμα της διαδικασίας, και αφετέρου ορίζει «μεσολαβητή» από τον κατάλογο των πραγματογνωμόνων. Η απόφαση αυτή του Δικαστηρίου για το άνοιγμα της διαδικασίας συνδιαλλαγής δημοσιεύεται στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Ταμείου Νομικών (άρθρο 100 παρ. 3 ΠτΚ, ΕφΑθ 3006/2011 , βλ. Κοτσίρη, Η διαδικασία κ.λπ., ό.π., αρ. 33 επ., σελ. 21 επ., Π. Μάζη, Η διαδικασία συνδιαλλαγής του νέου Πτωχευτικού Κώδικα, ΔΕΕ 2008,172, 173). Με την απόφαση για το άνοιγμα της διαδικασίας συνδιαλλαγής ορίζεται μεσολαβητής, ο οποίος επιτελεί λειτούργημα (άρθρο 100 παρ. 2 ΠτΚ) και έχει ως έργο να επιτύχει τη. σύναψη συμφωνίας μεταξύ του οφειλέτη και των πιστωτών του, που εκπροσωπούν τουλάχιστον την πλειοψηφία των απαιτήσεων κατ' αυτού, όπως αυτές προκύπτουν από τα εμπορικά βιβλία του οφειλέτη, με σκοπό την άρση των οικονομικών δυσκολιών του οφειλέτη, τη συνέχιση της δραστηριότητας του και διατήρηση των θέσεων εργασίας, καθώς και να προτείνει λύσεις για τη διάσωση της επιχείρησης, ιδίως με μείωση των απαιτήσεων, παράταση του ληξιπροθέσμου αυτών, αναδιάρθρωση της επιχείρησης, μετοχοποίηση των απαιτήσεων, εκποίηση της επιχείρησης ή κάθε άλλο πρόσφορο μέτρο (άρθρο 100 παρ. 1 ΠτΚ).

Με την ίδια απόφαση του δικαστηρίου καθορίζεται ανάλογα με το μέγεθος και τη φύση της επιχείρησης του οφειλέτη, ο χρόνος που δίδεται στον μεσολαβητή να περαιώσει το έργο του, αλλά όχι πέραν του διμήνου, αρχόμενου από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Ταμείου Νομικών (άρθρο 100 παρ. 1 Ν 3588/2007 ). Με τον Ν 3858/1.7.2010 ο χρόνος περαίωσης του έργου του μεσολαβητή δεν πρέπει να υπερβαίνει το τετράμηνο («όχι πέραν του τετραμήνου»). Η προθεσμία αυτή τέθηκε με το άρθρο 34 παρ. 1 του Ν 3858/2010 και ισχύει για τη μεταβατική περίοδο από τη δημοσίευση του Ν 3858/2010 (1η Ιουλίου 2010) μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2014. Με το πέρας της μεταβατικής περιόδου η τροποποίηση καταργείται αυτοδικαίως και από 1ης Ιανουαρίου 2015 επανέρχεται σε ισχύ η διάταξη ως είχε πριν τη δημοσίευση του Ν 3858/2010 [όχι μεγαλύτερη των δύο (2) μηνών]. Το πτωχευτικό δικαστήριο, μετά από αίτηση του μεσολαβητή, μπορεί να παρατείνει την περίοδο αυτή για έναν (1) ακόμα μήνα (άρθρο 100 παρ. 1 ΠτΚ). Η πάροδος της ανωτέρω προθεσμίας επιφέρει αυτοδικαίως περάτωση του λειτουργήματος του μεσολαβητή και της διαδικασίας συνδιαλλαγής (άρθρο 100 παρ. 2 ΠτΚ). Το πτωχευτικό δικαστήριο ανάλογα με το πραγματικό κάθε περίπτωσης μπορεί να ορίσει χρόνο μικρότερο του τετραμήνου. Ευχέρεια για μεγαλύτερο χρόνο του τετραμήνου ή του κατά παράταση πενταμήνου δεν αφήνεται στο δικαστήριο λόγω της ανάγκης ταχείας περάτωσης της διαδικασίας συνδιαλλαγής. Το χρονικό σημείο έναρξης της μηνιαίας παράτασης της διαδικασίας συνδιαλλαγής, που παρέχεται με την απόφαση του πτωχευτικού δικαστηρίου, τοποθετείται στην ημέρα, που έπεται της ημερομηνίας δημοσίευσης της απόφασης στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Ταμείου Νομικών. Οι ως άνω προθεσμίες είναι αποκλειστικές και δεσμευτικές για το πτωχευτικό δικαστήριο [ΕφΑθ 3006/2011 , Σπ. Ψυχομάνη, Ζητήματα προθεσμιών και περιεχομένου της συμφωνίας συνδιαλλαγής στο πτωχευτικό δίκαιο (γνμδ.), ΔΕΕ 2009,398,399, Κοτσίρη, Η διαδικασία κ.λπ., ό.π., αρ. 98 επ., σελ. 46 επ.]. Κατά τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 100 ΠτΚ η απόφαση του δικαστηρίου που δέχεται ή απορρίπτει την αίτηση δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα. Έτσι, η απόφαση του δικαστηρίου που αφορά είτε την αίτηση για το άνοιγμα της συνδιαλλαγής είτε την αίτηση παράτασης της προθεσμίας της διαδικασίας συνδιαλλαγής είναι ανέκκλητη, καθώς δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα. Η άποψη ότι η αίτηση στην οποία αναφέρεται η παρ. 4 του άρθρου 100 ΠτΚ είναι μόνη αυτή για το άνοιγμα της συνδιαλλαγής, και όχι και η αίτηση του μεσολαβητή για παράταση της προθεσμίας διαδικασίας συνδιαλλαγής για ένα μόνο μήνα, και ότι η απόφαση που δέχεται ή απορρίπτει την αίτηση του μεσολαβητή υπόκειται σε έφεση, κατά τις γενικές διατάξεις του άρθρου 55 του ΠτΚ, κατά την οποία μόνο αν δεν ορίζεται διαφορετικά υπόκειται η απόφαση του πτωχευτικού δικαστηρίου σε έφεση δεν βρίσκει έρεισμα στο νόμο. Η απαγόρευση άσκησης ένδικων μέσων αναφέρεται και στην αίτηση του μεσολαβητή για παράταση της προθεσμίας, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι κυρίως σ' αυτήν αναφέρεται προκειμένου να εξασφαλιστεί η ταχεία πρόοδος και εξέλιξη της διαδικασίας της ανοιγείσας ήδη συνδιαλλαγής, κατά τη διάρκεια της οποίας όταν παρέχεται η δυνατότητα άσκησης ένδικων μέσων, διατρέχεται από σύντομες προθεσμίες, ενώ δεν μπορεί να γίνει λόγος για άσκηση έφεσης κατά τις γενικές διατάξεις μέσα στις προθεσμίες του άρθρου 518 παρ. 1 και 2 του ΚΠολΔ, ήτοι τριάντα ημέρες στην περίπτωση επίδοσης και τριών ετών στην περίπτωση μη επίδοσης της απόφασης. Η άποψη αυτή ενισχύεται: 1. με τη μεταβολή, ήδη, της διαδικασίας χορήγησης της παράτασης, η οποία σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 101 παρ. 1 εδ. β του ΠτΚ, όπως το άρθρο 101 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 12 του Ν 4013/2011 (ΦΕΚ Α΄ 204/15.9.1971), γίνεται με πράξη του προέδρου του πτωχευτικού δικαστηρίου, ύστερα από αίτηση του μεσολαβητή, και 2. από τη διάταξη του άρθρου 101 παρ. 2, όπως αντικαταστάθηκε ομοίως με το άρθρο 12 του Ν 4013/2011 , κατά την οποία επιτρέπεται η άσκηση έφεσης μόνο κατά της απόφασης που απορρίπτει την αίτηση της εξυγίανσης (που αντικατέστησε την αίτηση συνδιαλλαγής), ήτοι επιτρέπεται έφεση μόνο στην περίπτωση μη ανοιγείσας διαδικασίας. Επομένως, στην προκειμένη περίπτωση, προβλέπεται διαφορετικά, και η απόφαση που απορρίπτει την αίτηση του μεσολαβητή δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα. Αντίθετη ερμηνεία της παρ. 4 του άρθρου 100, όπως ίσχυε κατά τα ως άνω, θα οδηγούσε στο άτοπο αποτέλεσμα η απόφαση που απορρίπτει την αίτηση να εφεσιβάλλεται, χωρίς νόημα, και μετά τη λήξη της θητείας του μεσολαβητή [αλλιώς η με αρ. ΕφΑθ 3306/2011 κατά την οποία η παρ. 4 του άρθρου 100 ΠτΚ αφορά την πρώτη απόφαση του ανοίγματος της διαδικασίας συνδιαλλαγής, που την καθιστά ανέκκλητη, με το σκεπτικό ότι την ίδια ρύθμιση ακολουθεί και το γαλλικό δίκαιο (πρβλ C. Saint-Alary-Houin, Droit des enterprises en difficulte, Montchrestien, έκδ. 6η, 2009, αρ. 298, σελ. 165 "tout rejet de la demande de prorogation de la de conciliateur etre frappe d'appel")].

Στην προκειμένη περίπτωση, μετά από αίτηση της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία «... ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ» εκδόθηκε, η με αριθμό 4361/21.2.2011 απόφαση, εκούσιας δικαιοδοσίας, του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, με την οποία διατάχθηκε, το άνοιγμα της διαδικασίας συνδιαλλαγής και ορίστηκε μεσολαβητής ο οικονομολόγος Γ.Μ., προκειμένου, σε τέσσερεις (4) μήνες από τη δημοσίευση της απόφασης στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων, να φέρει σε πέρας το έργο της συναλλαγής. Ο παραπάνω μεσολαβητής και ήδη εκκαλών άσκησε ενώπιον του ως άνω δικαστηρίου (Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης) την από 11.7.2011 και με αριθμό κατάθεσης 28854/12.7.2011 αίτηση, μέσα στην προθεσμία των τεσσάρων μηνών, που άρχισε με την δημοσίευση, στις 14.3.2011, της απόφασης στο Δ.Δ.Δ., και ζήτησε, σύμφωνα με το άρθρο 101 παρ. 1 του ΠτΚ, την παράταση της προθεσμίας συνδιαλλαγής κατά ένα μήνα. Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, παρενέβη κυρίως η ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία «... ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΕ», αιτούμενη την απόρριψη της αίτησης. Επί της αίτησης και κύριας παρέμβασης εκδόθηκε η με αρ. 14094/30.5.2012 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση ως κατ' ουσίαν αβάσιμη και έγινε δεκτή η κυρία παρέμβαση ως κατ' ουσίαν βάσιμη. Την απόφαση αυτή, με την κρινόμενη από 30.5.2012 και με αρ. έκθ. κατ. 2018/6.6.2012 έφεση, προσβάλλει ο εκκαλών - αιτών μεσολαβητής. Κατά τα εκτιθέμενα, όμως, στη μείζονα σκέψη η εκκαλούμενη απόφαση δεν υπόκειται στο ένδικο μέσο της έφεσης, ήτοι είναι ανέκκλητη, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 4 του ΠτΚ. Επομένως, κατά τις διατάξεις του άρθρου 532 του ΚΠολΔ, που εφαρμόζονται και στην εκούσια δικαιοδοσία (άρθρο 741 του ΚΠολΔ), πρέπει η έφεση να απορριφθεί ως απαράδεκτη, αυτεπαγγέλτως αλλά και κατά παραδοχήν της σχετικής ένστασης της κυρίως παρεμβαίνουσας, η οποία με τη με αριθμ. 4587/13.7.2011 απόφαση του Ειρηνοδικείου Θεσσαλονίκης αναγνωρίστηκε προσωρινά νομέας των αναφερόμενων κινητών, για τη διεκδίκηση κυριότητας των οποίων εκκρεμεί στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης η από 18.5.2011 και με αριθμ. έκθ. κατ. 21237/25.5.2011 αγωγή. Μετά την παραπάνω απόρριψη της έφεσης ως απαράδεκτης, οι ασκηθείσες, με σχετική δήλωση του αντίστοιχου πληρεξούσιου δικηγόρου, που καταχωρήθηκε στα ταυτάριθμα πρακτικά, πρόσθετες υπέρ του εκκαλούντος παρεμβάσεις της ετερόρρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «... ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ», της ομόρρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «Μιχαλακάκης Χ. Υιοί ΟΕ», και της ανώνυμης εταιρίας με την επωνυμία «Αφοί Δ. Γκανάτσα ΑΕ», συνεκδικαζόμενες, πρέπει να απορριφθούν. Τέλος, η απόφαση αυτή πρέπει να δημοσιευθεί στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων ΕΤΑΑ και να σημειωθεί στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο.

(Απορρίπτει την έφεση.)

πηγή: nbonline.gr

Δημήτριος Χ. Καραγιάννης και Συνεργάτες, Δικηγορικό Γραφείο, Θεσσαλονίκη - Αθήνα.