Ευθύνη επιχείρησης στάθμευσης αυτοκινήτων (parking) για ζημία που προκλήθηκε σε ιδιοκτήτη σταθμευμένου αυτοκινήτου (Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης, αριθμός απόφασης 765/2013).
Περίληψη: Η στάθμευση αυτοκινήτου σε parking είναι σύμβαση μίσθωσης χώρου όταν σταθμεύεται αυτοκίνητο συνήθως επ’ ανταλλάγματι σε χώρο ανοικτού ή κλειστού parking που διατίθεται στον κάτοχο του αυτοκινήτου και επιλέγεται από αυτόν χωρίς επίβλεψη του αυτοκινήτου, ο κάτοχος του οποίου μετά τη στάθμευση και ασφάλισή του παραλαμβάνει μαζί του τα κλειδιά. Η ενάγουσα άφησε το αυτοκίνητό της στο parking της εναγομένης πληρώνοντας σε αυτόματο μηχάνημα για την ειδική κάρτα εισόδου. Αμέσως μόλις έφυγε, αντιλήφθηκε ότι το πίσω τζάμι του αυτοκινήτου ήταν σπασμένο και ότι την είχαν κλέψει. Δεν προέκυψε υποχρέωση της εναγομένης για φύλαξη του αυτοκινήτου, επομένως δεν υποχρεούται να αποζημιώσει την ενάγουσα για τη ζημία που υπέστη από την κλοπή.
Διατάξεις: άρθρα 574, 575, 822, 914 ΑΚ
[...] Κατά την κρατούσα άποψη, η στάθμευση αυτοκινήτου σε parking ή garage εμφανίζεται με πολλές νομικές μορφές. Ο ορθός νομικός χαρακτηρισμός (σταθμεύσεως αυτοκινήτου) θα στηρίζεται στην εκτίμηση όλων των επιμέρους περιστάσεων. Σε κάθε δε συμβατική μορφή το περιεχόμενο της ευθύνης του οφειλέτη είναι διαφορετικό. Ειδικότερα, η στάθμευση εμφανίζεται, κατά κανόνα, με τις ακόλουθες μορφές: Α) Ως σχέση φιλοφρονήσεως, στην περίπτωση απλής ενοχής βραχείας διαρκείας για στάθμευση αυτοκινήτου χωρίς αντάλλαγμα σε χώρο εξουσιαζόμενο από τον επιτρέποντα που δεν ασκεί συναφή επιχείρηση σταθμεύσεως αυτοκινήτων (π.χ. του γείτονα που αφήνει διερχόμενο φίλο του να χρησιμοποιήσει ελεύθερο οικόπεδό του), λαμβάνοντας υπόψη ότι η σχέση φιλοφροσύνης στερείται από την απαραίτητα βούληση δικαιοπραξίας δεσμεύσεως. Β) Ως μίσθωση χώρου (άρθρο 574 ΑΚ), στην περίπτωση σταθμεύσεως αυτοκινήτου συνήθως επ’ ανταλλάγματι σε χώρο ανοικτού ή κλειστού parking που διατίθεται στον κάτοχο του αυτοκινήτου και επιλέγεται από αυτόν χωρίς επίβλεψη του αυτοκινήτου, ο κάτοχος του οποίου μετά τη στάθμευση και ασφάλισή του παραλαμβάνει μαζί του τα κλειδιά. Γ) Ως σύμβαση αμειβόμενης παρακαταθήκης (άρθρο 822 ΑΚ), στην περίπτωση σταθμεύσεως αυτοκινήτου επ’ ανταλλάγματι σε υπαίθριο ή κλειστό parking, όπου ο κάτοχος του αυτοκινήτου, χωρίς να επιλέγει ο ίδιος τη θέση σταθμεύσεως αφήνει σ’ αυτό τα κλειδιά του, σύμφωνα με τους όρους λειτουργίας του δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον εκμεταλλευόμενο το parking για επιθυμητές, ανάλογα με τις περιστάσεις, μεταβολές θέσεως του αυτοκινήτου. Κύρια υποχρέωση του θεματοφύλακα είναι η φύλαξη του αυτοκινήτου και των πραγμάτων που περιέχει. Τούτο και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι ο εκμεταλλευόμενος το parking αποκτά δυνατότητα επεμβάσεως στο αυτοκίνητο (προξένηση βλαβών, αποτροπή κινδύνου κλοπής κ.λπ.) και στα πράγματα που είναι αποτεθειμένα σ’ αυτό. Στη σύμβαση αμειβόμενης παρακαταθήκης ο θεματοφύλακας (εκμεταλλευόμενος το parking) ευθύνεται σε αποζημίωση του παρακαταθέτη, στην περίπτωση αδυναμίας αποδόσεως του αυτοκινήτου ή βλάβης του ή κλοπής ή απώλειας των πραγμάτων που είχαν αποτεθεί σ’ αυτό. Τέτοια υποχρέωση δεν θεμελιώνεται στη σχέση φιλοφρονήσεως ή μισθώσεως χώρου (βλ. Κρητικός, σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλο, ΑΚ IV, άρθρο 822, αρ. 32-37, σελ. 256, Βαθρακοκοίλης, ΕρΝομΑΚ (2006), άρθρο 822, αρ. 21, Μαργαρίτη, νομικά ζητήματα από τη στάθμευση αυτοκινήτων σε ειδικούς χώρους-parking και το οδόστρωμα, ΕφΑΔ 2012,469-470). Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 914 ΑΚ, όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει. Με βάση τη διάταξη αυτή, για την ύπαρξη της αδικοπραξίας και τη γένεση υποχρέωσης του δράστη σε αποζημίωση του παθόντος εξαιτίας της, εκτός από την επέλευση της ζημίας, απαιτείται: α) η ζημία να επήλθε από το δράστη παράνομα συγχρόνως δε και υπαίτια, δηλ. από δόλο ή αμέλεια (άρθρο 330 ΑΚ), β) η παράνομη συμπεριφορά του υπαιτίου να οφείλεται σε πράξη ή παράλειψη αυτού και γ) να υφίσταται πρόσφορη (αιτιώδης) συνάφεια μεταξύ της ζημιογόνου πράξης ή παράλειψης και της επελθούσας ζημίας, η οποία συντρέχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και της λογικής, η συμπεριφορά αυτή στο χρόνο και με τις συνθήκες που έλαβε χώρα, ήταν ικανή, κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων, να επιφέρει το επιζήμιο αποτέλεσμα, το οποίο και πράγματι επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση. Και η μεν προξενηθείσα από το δράστη ζημία είναι παράνομη, όταν προσβάλλονται με τη συμπεριφορά του (πράξη ή παράλειψη) δικαιώματα ή συμφέροντα του παθόντος προστατευόμενα από το νόμο, η δε υπαίτια παράλειψη του δράστη γεννά αξίωση αποζημίωσης εις βάρος του, όταν αυτός είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση να προβεί στην πράξη από το νόμο ή τη δικαιοπραξία ή την καλή πίστη κατά την κρατούσα κοινωνική αντίληψη και ιδίως όταν ο ίδιος δημιούργησε ορισμένη επικίνδυνη κατάσταση, οπότε είχε υποχρέωση να λάβει κάθε ενδεικνυόμενο από τις περιστάσεις μέτρο προς προστασία των τρίτων (μη συμβληθέντων) από την πρόκληση σ’ αυτούς οποιασδήποτε ζημίας πριν και μετά τη δημιουργία της επικίνδυνης κατάστασης (βλ. ΑΠ 50/2002 ΕλλΔνη 43,701, ΑΠ 1454/2001 ΕλλΔνη 43,1614, ΑΠ 906/2001 ΕλλΔνη 44,122, ΑΠ 1128/2000 ΕλλΔνη 42,671, ΑΠ 812/1998 ΕλλΔνη 39,1548). Εξάλλου, μόνη η παραβίαση μίας ενοχικής σύμβασης από κάποιον από τους συμβαλλομένους, ακόμη και όταν αυτή οφείλεται σε υπαιτιότητά του, δεν συνιστά αδικοπραξία με την έννοια που προεκτέθηκε και δεν γεννά, πέραν των αξιώσεων του αντισυμβαλλομένου από τη σύμβαση, και αξίωση αποζημίωσης κατά το άρθρο 914 ΑΚ, εκτός αν η παραβίαση της σύμβασης έγινε με πράξη ή παράλειψη, η οποία αν γινόταν και χωρίς τη συμβατική σχέση, θα ήταν παράνομη ως αντικείμενη στο επιβαλλόμενο από το δίκαιο καθήκον να μην ζημιώνει κανείς άλλον υπαίτια (βλ. ΑΠ Ολ 967/1973 ΝοΒ 29,505, ΑΠ 180/2001 ΕλλΔνη 43,1350, ΑΠ 1268/1994 ΕλλΔνη 37,1360). Η ενάγουσα στην κρινόμενη αγωγή της εκθέτει ότι την 5.4.2011 και ώρα περίπου 21.19 εισήλθε με το με αρ. … … Ι.Χ. αυτοκίνητο ιδιοκτησίας της μητέρας του συζύγου της εντός του υπαίθριου parking που διατηρεί η εναγομένη στην οδό … στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και εντός των εγκαταστάσεων της διεθνούς εκθέσεως, το οποίο προσφέρει θέσεις στάθμευσης έναντι μισθώματος ανάλογου του χρόνου παραμονής εντός αυτού. Ότι παρέλαβε από το αυτόματο μηχάνημα έκδοσης την ειδική κάρτα εισόδου μαζί με τον συνεπιβάτη σύζυγό της, στάθμευσε το αυτοκίνητο σε θέση της επιλογής της και αποχώρησε από το χώρο της εναγομένης. Ότι αργότερα την 23.50 της ίδιας ημέρας, επέστρεφε στο χώρο στάθμευσης και αφού πρώτα ο σύζυγος της κατέβαλε το ποσό των 4,50 ευρώ στο αυτόματο μηχάνημα πληρωμής, έλαβε ακυρωμένη τη σχετική κάρτα της εναγομένης και εισάγοντάς την στη σχετική σχισμή ενεργοποίησε την μπάρα εξόδου και αποχώρησε. Ότι αμέσως μετά αντιλήφθηκε ότι το πίσω τζάμι του αυτοκινήτου ήταν σπασμένο και ότι από το πόρτ-μπαγκάζ είχε κλαπεί μεταλλικό κουτί το οποίο περιείχε 32 ωρολόγια μάρκας VOGUE, 16 ωρολόγια μάρκας ELGIN και 150 ασημένια κοσμήματα μάρκας VOGUE, τα οποία κατείχε και δειγμάτιζε ως νόμιμος εμπορικός αντιπρόσωπος της εταιρίας Δ. Α.Β.Ε.Ε. των οποίων η εμπορική αξία ανέρχονταν στο ποσό των 11.000 ευρώ. Ότι λόγω της κλοπής και δυνάμει σχετικής συμφωνίας με την ως άνω εταιρία αναγκάσθηκε να καταβάλει συνολικά το ποσό των 6.858,13 ευρώ ως αποζημίωση για τα κοσμήματα που εκλάπησαν για την οποία καταβολή εκδόθηκε το με αρ. 29/19.4.2011 Τιμολόγιο Αποζημίωσης της παραπάνω εταιρίας. Επιδιώκει με την κρινόμενη αγωγή να υποχρεωθεί η εναγομένη με απόφαση προσωρινά εκτελεστή να της καταβάλει το ποσό των 6.858,13 ευρώ για τη θετική ζημία που υπέστη καταβάλλοντος το ως άνω ποσό στην κύρια των κλαπέντων κοσμημάτων εταιρία και το ποσό των 2.000 ευρώ που αποτελεί την περαιτέρω αποθετική ζημία της στην εν γένει επαγγελματική της δραστηριότητα από την κλοπή των συγκεκριμένων κοσμημάτων με το νόμιμο τόκο από της επιδόσεως της αγωγής και μέχρι την εξόφληση, σύμφωνα με τις διατάξεις περί μισθώσεως χώρου και επικουρικά με τις διατάξεις περί αδικοπραξίας. Ακόμη ζητά να καταδικαστεί η εναγομένη στη δικαστική της δαπάνη.
[...] Η ενάγουσα και ο σύζυγος της εισήλθαν την 5.4.2011 και ώρα 21.19 με το αυτοκίνητο τους στο χώρο στάθμευσης της εναγομένης ο οποίος είναι υπαίθριος, βρίσκεται παραπλεύρως της οδού … στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και εκτείνεται εντός των εγκαταστάσεων της διεθνούς εκθέσεως. Η είσοδος του ως άνω υπαίθριου χώρου φέρει μπάρες για τα αυτοκίνητα αλλά ταυτόχρονα λειτουργεί και ως ελεύθερη είσοδος για όλους τους πεζούς που θέλουν να εισέλθουν στο χώρο της Διεθνούς Εκθέσεως και μάλιστα αποτελεί μία από τις ανεπίσημες εισόδους της ΔΕΘ. Δηλαδή μέσα από το χώρο του υπαίθριου parking συνεχώς διέρχονται πεζοί διότι αυτός λειτουργεί και ως δρόμος ο οποίος ανήκει στον Δήμο και επιτρέπεται η διέλευσή του (βλ. κατάθεση μάρτυρος ανταποδείξεως στα πρακτικά). Η ενάγουσα εισήλθε στο χώρο αφού παρέλαβε από το αυτόματο μηχάνημα που είναι εγκατεστημένο στην είσοδο του parking την ειδική κάρτα εισόδου και αφού ανασηκώθηκε η μπάρα που εμποδίζει την ελεύθερη διέλευση των οχημάτων, στάθμευσε το αυτοκίνητο της κοντά στην είσοδο του χώρου στάθμευσης σε θέση της επιλογής της. Αφού έλαβε τα κλειδιά του αυτοκινήτου, χωρίς να επικοινωνήσει ή να συζητήσει με οποιονδήποτε προστηθέντα της εναγομένης σχετικά με τη φύλαξη του αυτοκινήτου, αποχώρησε από το χώρο. Επίσης προέκυψε ότι στο συγκεκριμένο χώρο στάθμευσης της εναγομένης δεν αναλαμβάνεται καμία επιπλέον υποχρέωση φύλαξης, αλλά, αντίθετα, σε πινακίδες που είναι αναρτημένες σε διάφορα εμφανή μέρη αναφέρεται «ΑΣΦΑΛΙΖΕΤΑΙ ΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΣΑΣ ΑΠΟ ΚΛΟΠΗ ΚΑΙ ΦΘΟΡΕΣ» (βλ. τις σχετικές προσκομιζόμενες φωτογραφίες). Επιπλέον, στο parking δεν υπάρχει προσωπικό φύλαξης, αλλά μόνο ένας υπάλληλος της εναγομένης που βρίσκεται σε γυάλινο κουβούκλιο δίπλα στα αυτόματα μηχανήματα πληρωμής μόνο για να επιβλέπει τις συναλλαγές και την ορθή λειτουργία των μηχανημάτων. Από τα παραπάνω, προκύπτει ότι η προκείμενη σύμβαση είναι σύμβαση μίσθωσης χώρου και όχι σύμβαση αμειβόμενης παρακαταθήκης. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω στη μείζονα σκέψη ως προς την ευθύνη του εκμισθωτή για το πράγμα, ισχύουν οι κανόνες των διατάξεων της μίσθωσης πράγματος (ΑΚ 574, 575) και σύμφωνα μ’ αυτές η υποχρέωση του εκμισθωτή εξαντλείται στην παραχώρηση του μισθίου και στην διατήρησή του κατάλληλου για τη συμφωνημένη χρήση, χωρίς να ευθύνεται για φθορές ή καταστροφή του επί του μισθωμένου χώρου σταθμευμένου αυτοκινήτου. Η υποχρέωση της εναγομένης να διαθέσει χώρο στην εναγομένη για στάθμευση του αυτοκινήτου της εκπληρώθηκε στο ακέραιο και στα πλαίσια της σύμβασης μίσθωσης χώρου που καταρτίστηκε μεταξύ τους. Περαιτέρω υποχρέωση για φύλαξη του αυτοκινήτου δεν προέκυψε ότι συμφωνήθηκε μεταξύ τους, οπότε να πρόκειται για σύμβαση αμειβόμενης παρακαταθήκης στην οποία το καθήκον επιβλέψεως-φυλάξεως επεκτείνεται και στα κινητά πράγματα που περιέχονται στο αυτοκίνητο, όπως στην προκειμένη περίπτωση τα ρολόγια και κοσμήματα της ενάγουσας που εκλάπησαν κατά τη διάρκεια της στάθμευσης στο χώρο της ενάγουσας. Επομένως, η εναγομένη δεν υποχρεούται να αποζημιώσει την ενάγουσα για τη ζημία που υπέστη από την κλοπή. Επιπλέον, ούτε από το νόμο, την καλή πίστη ή από το εν γένει πνεύμα του δικαίου με τα προπεριγραφόμενα πραγματικά περιστατικά μπορεί να δημιουργηθεί υποχρέωση της εναγομένης προς αποζημίωση της ενάγουσας διότι εφόσον έχει συσταθεί σύμβαση μισθώσεως χώρου δεν συντρέχει υποχρέωση φύλαξης ώστε η παράλειψη αυτής ή η παράληψη επιμελούς φύλαξης να συνιστά παραβίαση της σύμβασης, όπως συμβαίνει στη σύμβαση παρακαταθήκης. Άλλωστε από μόνη της η παράλειψη επιμελούς φύλαξης, δηλαδή χωρίς την συμβατική σχέση διαπραττόμενη, δεν είναι παράνομη, σύμφωνα με την έννοια του άρθρου 914 ΑΚ και τα όσα εκτέθηκαν στην προηγηθείσα μείζονα σκέψη. Επομένως, πρέπει να απορριφθεί η αγωγή ως ουσιαστικά αβάσιμη ως προς την κύρια και ως προς την επικουρική βάση της και τα δικαστικά έξοδα του εναγομένου πρέπει να επιβληθούν σε βάρος της ενάγουσας λόγω της ήττας της (άρθρο 176 ΠολΔ) [...]
Πηγή: ΕφΑΔ 5/2013, 425
πηγή: nb.org/blog
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης και Συνεργάτες, Δικηγορικό Γραφείο, Θεσσαλονίκη - Αθήνα.