Χορήγηση αδειών διαμονής σε αλλοδαπούς ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα
Α. Δικαιούχοι. Δικαιούχος δικαιώματος διαμονής πενταετούς διάρκειας είναι:
Α.1. Πολίτης τρίτης χώρας που έχει προσωπικά ή μέσω νομικού προσώπου, υπό την προϋπόθεση ότι του ανήκουν εξ’ ολοκλήρου οι μετοχές ή τα εταιρικά μερίδια κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα, το ελάχιστο ύψος της οποίας ανέρχεται σε διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ. Στην περίπτωση συνιδιοκτησίας ακινήτου, αξίας 250.000 ευρώ, δικαίωμα διαμονής παρέχεται, μόνο εφόσον οι ιδιοκτήτες του ακινήτου είναι σύζυγοι που κατέχουν το ακίνητο εξ’ αδιαιρέτου. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις συνιδιοκτησίας, το δικαίωμα διαμονής παρέχεται μόνον εάν το ποσό που έχει επενδύσει ο κάθε συνιδιοκτήτης, ανέρχεται σε 250.000 ευρώ.
Α.2. Πολίτης τρίτης χώρας που έχει συνάψει τουλάχιστον δεκαετούς διάρκειας μίσθωση ξενοδοχειακών καταλυμάτων ή τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών σε σύνθετα τουριστικά καταλύματα του άρθρου 8 παρ. 2 του ν. 4002/2011(ΦΕΚ Α΄180), εφόσον το ελάχιστο ύψος της μίσθωσης ανέρχεται σε διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ.
Α.3. Πολίτης τρίτης χώρας που είτε διαμένει νόμιμα, με τίτλο διαμονής, στην Ελλάδα είτε επιθυμεί να εισέλθει και να διαμείνει στη χώρα, ο οποίος έχει κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα, που αγόρασε πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4146/2013, εάν το τίμημα που είχε καταβάλει κατά την αγορά ανερχόταν σε διακόσιες πενήντα χιλιάδες ευρώ ή η σημερινή αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του ανέρχεται σε διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ.
Α.4. Πολίτης τρίτης χώρας που έχει κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα, το ελάχιστο ύψος της οποίας ανέρχεται σε διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ και η οποία περιουσία περιήλθε σε αυτόν με δωρεά ή γονική παροχή. Το δικαίωμα διαμονής σε αυτήν την περίπτωση ασκείται μόνο από τον δωρεολήπτη ή τον αποδέκτη της γονικής παροχής.
Α.5. Πολίτης τρίτης χώρας που αγοράζει αγροτεμάχιο ή οικόπεδο και προβαίνει σε ανέγερση κτιρίου, εάν το άθροισμα της αξίας του συμβολαίου αγοράς και του εργολαβικού συμφωνητικού ανέγερσης κτιρίου ανέρχεται τουλάχιστον σε διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ.
Α.6. Πολίτης τρίτης χώρας που έχει συνάψει δεκαετούς διάρκειας χρονομεριστική μίσθωση βάσει των διατάξεων του ν. 1652/1986. Σύμβαση χρονομεριστικής μίσθωσης κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 1652/1986, είναι η ανάληψη υποχρέωσης από τον εκμισθωτή να παραχωρεί κατ’ έτος, στο μισθωτή, κατά τη διάρκεια της σύμβασης, τη χρήση τουριστικού καταλύματος και να παρέχει σ’ αυτόν συναφείς υπηρεσίες για καθορισμένο από τη σύμβαση χρονικό διάστημα και ο μισθωτής να καταβάλλει το μίσθωμα που συμφωνήθηκε.
Α.7. Τα μέλη των οικογενειών των ανωτέρω πολιτών τρίτων χωρών. Ως μέλη οικογένειας που δικαιούνται εισόδου και διαμονής νοούνται: α. Οι σύζυγοι, εφόσον έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, καθώς και τα κάτω των 18 ετών άγαμα, κοινά τέκνα τους, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν υιοθετηθεί. β. Τα λοιπά, κάτω των 18 ετών, άγαμα τέκνα του συντηρούντος ή του ετέρου των συζύγων, συμπεριλαμβανομένων των τέκνων που έχουν υιοθετηθεί, εφόσον του έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας. Στα τέκνα των πολιτών τρίτων χωρών που έχουν γίνει δεκτά στην Ελλάδα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 36 Α και ενηλικιώνονται, χορηγείται αυτοτελής άδεια διαμονής.
Β. Απαιτούμενα δικαιολογητικά.
Β.1. Στις περιπτώσεις των δικαιούχων των κατηγοριών Α.1., Α.3. και Α.4. προσκομίζονται, πλην των οριζόντιων δικαιολογητικών (διαβατήριο με θεώρηση εισόδου, φωτογραφίες, πιστοποιητικό υγείας, όπου απαιτείται. βεβαίωση ασφαλιστικού φορέα για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης) και τα ακόλουθα δικαιολογητικά: i. συμβόλαιο αγοράς, ii. αποδεικτικό μεταγραφής του συμβολαίου από το αρμόδιο υποθηκοφυλακείο. Επιπλέον ανά περίπτωση προσκομίζονται τα ακόλουθα.
Β.2. Στην περίπτωση του Δικαιούχου της κατηγορίας Α.1. μεταξύ των δικαιολογητικών που προσκομίζονται, περιλαμβάνεται και βεβαίωση συμβολαιογράφου στην οποία αναγράφεται ότι: «το συμβόλαιο αγοραπωλησίας του ακινήτου, δεν τελεί υπό όρους, αιρέσεις και προθεσμίες σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 6 του Ν. 4146/2013 και το σύνολο του τιμήματος καταβλήθηκε ολοσχερώς». Διευκρινίζεται ότι ως τίμημα της αξίας του ακινήτου για τις ανάγκες του Ν. 4146/2013 νοείται το ποσόν που αναγράφεται ρητώς στο συμβόλαιο ότι καταβλήθηκε για την αγοραπωλησία. Δεν ενδιαφέρει η αντικειμενική αξία του ακινήτου εκτός εάν αυτή αποτελεί το ποσόν που αναγράφεται στο συμβόλαιο ότι καταβλήθηκε για την αγοραπωλησία.
Β.3. Στην περίπτωση του Δικαιούχου της κατηγορίας Α.2. προσκομίζονται επιπλέον i. Αντίγραφο συμβολαιογραφικού εγγράφου μίσθωσης ξενοδοχειακών καταλυμάτων ή τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών σε σύνθετα τουριστικά καταλύματα, από το οποίο να αποδεικνύεται η εφάπαξ καταβολή του ποσού των 250.000 ευρώ και στο οποίο να υφίσταται μνεία για χορήγηση σχετικού σήματος λειτουργίας από τον ΕΟΤ. ii. Αποδεικτικό μεταγραφής του αρμόδιου υποθηκοφυλακείου στο οποίο έχει μεταγραφεί το σχετικό μισθωτήριο συμβόλαιο.
Β.4. Στην περίπτωση του Δικαιούχου της κατηγορίας Α.3., εάν το τίμημα που καταβλήθηκε πριν την έναρξη ισχύος του Ν. 4146/2013 κατά την αγορά του ακινήτου είναι μικρότερο των διακοσίων πενήντα (250.000) χιλιάδων ευρώ αλλά η σημερινή αντικειμενική αξία του ακινήτου υπερβαίνει ή είναι ίση του εν λόγω ποσού, μεταξύ των δικαιολογητικών που προσκομίζονται, περιλαμβάνεται και βεβαίωση συμβολαιογράφου στην οποία θα πρέπει να αναγράφεται, «Από τον έλεγχο του αριθ. …… συμβολαίου αγοράς ακινήτου προκύπτει ότι καταβλήθηκε το τίμημα της αξίας του ακινήτου ολοσχερώς και το συμβόλαιο, δεν τελεί ΠΛΕΟΝ υπό όρους, αιρέσεις και προθεσμίες και η αντικειμενική αξία του ακινήτου, ως έχει σήμερα, ανέρχεται στο ποσόν …….»
Β.5. Στην περίπτωση του Δικαιούχου της κατηγορίας Α.5. προσκομίζονται επιπλέον : i. συμβόλαιο αγοράς αγροτεμαχίου ή οικοπέδου και ii. εργολαβικό συμφωνητικό ανέγερσης/αναπαλαίωσης κατοικίας κατατεθειμένο στην εφορία σύμφωνα με το νόμο iii. οικοδομική άδεια στο όνομα του ενδιαφερομένου iv. τιμολόγια του/των εργολάβου/ων και τις αντίστοιχες εξοφλητικές αποδείξεις.
Β.6. Στην περίπτωση του Δικαιούχου της κατηγορίας Α.6., προσκομίζονται, επιπλέον: i. σύμβαση χρονομεριστικής μίσθωσης τουλάχιστον δεκαετούς διάρκειας στην οποία να αναφέρεται το τίμημα που αντιστοιχεί κατ’ έτος ii. αποδεικτικό μεταγραφής από το αρμόδιο υποθηκοφυλακείο iii. βεβαίωση του ΕΟΤ ότι έχει λάβει γνώση της κατάρτισης της συγκεκριμένης χρονομεριστικής μίσθωσης
Γ. Θεώρηση εισόδου – Χορήγηση άδειας διαμονής.
Οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του ν. 4146/2013, ορίζουν ότι πλην των ειδικών προϋποθέσεων, για τη χορήγηση της άδειας διαμονής ο πολίτης τρίτης χώρας θα πρέπει να έχει λάβει θεώρηση εισόδου, όταν αυτή απαιτείται. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και για λόγους που αφορούν πρωτίστως στην εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων, προκρίθηκε η κατοχή εθνικής θεώρησης εισόδου (τύπου D), λόγω των πλεονεκτημάτων που παρέχει η εν λόγω θεώρηση εισόδου στον κάτοχό της (ελεύθερη κυκλοφορία του κατόχου στον ενιαίο χώρο Schengen, διάρκεια ισχύος έως ένα έτος, δικαίωμα πολλαπλών εισόδων, κ.λ.π.). Στην πράξη αποδείχθηκε ότι η πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων πολιτών τρίτων χωρών επιλέγει για την είσοδο στη χώρα θεώρηση εισόδου τύπου C. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η βούληση του νομοθέτη είναι η διευκόλυνση των ενδιαφερομένων πολιτών τρίτων χωρών, διευκρινίζεται ότι παρέχεται δυνατότητα υποβολής αίτησης χορήγησης άδειας διαμονής, βάσει των διατάξεων της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του ν. 4146/2013 σε οποιονδήποτε πολίτη τρίτης χώρας διαμένει νομίμως στην Ελλάδα ανεξαρτήτως του καθεστώτος ή του τύπου αδείας διαμονής του. Αυτό περιλαμβάνει και τους κατόχους θεώρησης εισόδου τύπου C και τους αιτούντες άσυλο. Υπό το πρίσμα των παραπάνω, θα εξετασθούν και τυχόν αιτήματα που έχουν υποβληθεί και εκκρεμούν στις υπηρεσίες σας, πριν την έκδοση της παρούσας εγκυκλίου.
Δ. Υποβολή αίτησης για χορήγηση άδειας διαμονής με αυτοπρόσωπη παρουσία ή δια πληρεξουσίου δικηγόρου.
Οι διατάξεις του ν. 3386/2005, άρθρο 73 παρ. 1 ορίζουν ότι «Με την επιφύλαξη της καθιέρωσης του αυτοτελούς εγγράφου, η υποβολή αίτησης για αρχική χορήγηση άδειας διαμονής ή για κάθε ανανέωση αυτής μπορεί να γίνει, είτε με αυτοπρόσωπη παρουσία του υπηκόου τρίτης χώρας, είτε με εκπροσώπησή του από πληρεξούσιο δικηγόρο, είτε από συζύγους, ανιόντες και ενήλικους κατιόντες. Η πληρεξουσιότητα αποδεικνύεται εγγράφως με θεώρηση του γνησίου της υπογραφής του εξουσιοδοτούντος αποκλειστικώς από αστυνομική αρχή.». Επιπρόσθετα, με την εγκύκλιο 30/2007, δόθηκε δυνατότητα υποβολής αίτησης δια πληρεξουσίου δικηγόρου και στις περιπτώσεις που η πληρεξουσιότητα αποδεικνύεται με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο. Υπό το πρίσμα των ανωτέρω αναφέρθηκε στην εγκύκλιο με αριθμό 18/2013 ότι ακόμη και εάν η αίτηση υποβληθεί δια πληρεξουσίου, είναι απαραίτητη η παρουσία του ενδιαφερόμενου στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται η υποβολή αίτησης χορήγησης άδειας διαμονής, δια πληρεξουσίου, σε πολίτες τρίτων χωρών που ουδέποτε εισήλθαν στην Ελλάδα. Αντιθέτως, επιτρέπεται ο ενδιαφερόμενος πολίτης τρίτης χώρας να εισέλθει στη χώρα, να αναθέσει την εκπροσώπησή του σε δικηγόρο, είτε με θεώρηση του γνησίου της υπογραφής του από αστυνομική αρχή είτε με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο και ακολούθως να αναχωρήσει από τη χώρα καΙ να μην παρίσταται κατά την υποβολή της αίτησης χορήγησης άδειας διαμονής ή/και την παραλαβή της σχετικής άδειας. Συνεπώς είναι δυνατή η υποβολή αίτησης δια πληρεξουσίου, υπό την προϋπόθεση ότι ο υποβάλλων το αίτημα, προσκομίζει στην αρμόδια αρχή πρωτότυπο διαβατήριο του πολίτη τρίτης χώρας. Ομοίως, είναι δυνατή και η παραλαβή της βεβαίωσης τύπου Α΄, καθώς και της άδειας διαμονής. Η σχετική ρύθμιση θα ισχύσει μέχρι την καθιέρωση του αυτοτελούς εγγράφου το οποίο θα αντικαταστήσει την άδεια διαμονής ενιαίου τύπου. Για την χορήγηση του αυτοτελούς εγγράφου θα απαιτείται, λόγω της αναγκαιότητας λήψης βιομετρικών στοιχείων, αυτοπρόσωπη παρουσία του πολίτη τρίτης χώρας.
Ε. Πιστοποιητικό υγείας.
Ε.1. Οι πολίτες τρίτων χωρών που εισέρχονται στη χώρα με θεώρηση εισόδου τύπου D, η οποία έχει χορηγηθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 36 Α΄ του ν. 3386/2005, απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής πιστοποιητικού υγείας ως υποχρεωτικού δικαιολογητικού για τη χορήγηση της άδειας διαμονής, εφόσον προσκομίζουν, ακριβές και μεταφρασμένο αντίγραφο του εναρμονισμένου εντύπου ιατρικού πιστοποιητικού, που έχουν υποβάλλει στην αρμόδια προξενική αρχή της χώρας προέλευσης. Τούτο διότι, το εναρμονισμένο έντυπο ιατρικού πιστοποιητικού συμπληρώνεται από αναγνωρισμένο κρατικό ή ιδιωτικό φορέα, ανάλογα με τον βαθμό αξιοπιστίας των υπηρεσιών υγείας του τρίτου κράτους που βεβαιώνει ότι ο πολίτης τρίτης χώρας δεν πάσχει από νόσημα ικανό να αποτελέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα και την Παγκόσμια Οργάνωσης Υγείας, καθώς και από άλλες λοιμώδεις, μεταδοτικές ή παρασιτικές ασθένειες, οι οποίες επιβάλλουν τη λήψη μέτρων για την προστασία της, και ως εκ τούτου ανταποκρίνεται πλήρως στα οριζόμενα του άρθρου 10 του ν. 3386/2005 και της υπουργικής απόφασης 933/2009.
Ε.2. Οι πολίτες τρίτων χωρών που εισέρχονται με θεώρηση εισόδου τύπου (C) υποχρεούνται, μαζί με τα λοιπά δικαιολογητικά, να υποβάλλουν πιστοποιητικό υγείας από ελληνικό νοσηλευτικό ίδρυμα ή ιδιώτη γιατρό. ότι ο ενδιαφερόμενος δεν πάσχει από νόσημα, το οποίο σύμφωνα με τα Διεθνή Επιδημιολογικά Δεδομένα και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) μπορεί να αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Για τη χορήγηση του πιστοποιητικού αυτού απαιτείται, σύμφωνα με σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Υγείας, κλινική εξέταση του ενδιαφερομένου, ακτινογραφία θώρακος και διενέργεια φυματινοαντίδρασης (Μantoux).
Στ. Λοιπές Διευκρινήσεις.
Στ.1. Η τεκμηριωμένη πρόθεση αγοράς ακινήτου, η οποία αποδεικνύεται με έγγραφα που αποδεικνύουν την οικονομική δυνατότητα (λ.χ. βεβαίωση αναγνωρισμένης τράπεζας Α τάξεως ή επίσημου χρηματοδοτικού οργανισμού ή άλλου αναγνωρισμένου οργανισμού φύλαξης χρεογράφων) με την οποία πιστοποιείται η ύπαρξη τραπεζικών λογαριασμών ή λοιπών κινητών αξιών, ιδίως ομόλογα ή μετοχές, για την κάλυψη των κεφαλαίων της επένδυσης, τουλάχιστον 250.000 ευρώ και την πρόθεση του αιτούντα να αγοράσει το ακίνητο (σύμβαση ανάθεσης σε δικηγορικό ή σε κτηματομεσιτικό γραφείο), απαιτείται για τη χορήγηση της θεώρησης εισόδου και δεν τεκμηριώνει δικαίωμα χορήγησης άδειας διαμονής.
Στ.2. Η άδεια διαμονής δεν παρέχει δικαίωμα πρόσβασης σε οποιαδήποτε μορφή εργασίας. Εργασία, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του άρθρου 36 Α του ν. 3386/2005, δεν θεωρείται η άσκηση οικονομικής δραστηριότητας με την ιδιότητα του μετόχου ή του διευθύνοντος σύμβουλου.
Στ.3. Μη μονοπρόσωπα νομικά πρόσωπα που επιθυμούν να επενδύσουν σε ακίνητα προς εκμετάλλευση στην Ελλάδα, δεν υπάγονται στις ρυθμίσεις του άρθρου 36 Α΄ αλλά θα μπορούσε να εξετασθεί η υπαγωγή τους στις διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 3386/2005.
Στ.4. Σε περιπτώσεις μεταβίβασης ακινήτου, πριν την παρέλευση πενταετίας, ο πολίτης τρίτης χώρας χάνει το δικαίωμα διαμονής.
Στ.5. Οι κάτοχοι άδειας διαμονής έχουν πρόσβαση στην υγεία και στη δημόσια παιδεία, κατ’ αναλογία με τους Έλληνες.
Στ.6. Οι πολίτες τρίτων χωρών και τα μέλη των οικογενειών τους που υπάγονται στις ρυθμίσεις του άρθρου 36 Α, όπως προαναφέρθηκε θα πρέπει να είναι ασφαλισμένοι για την κάλυψη εξόδων νοσηλείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Για την απόδειξη της πλήρωσης της συγκεκριμένης προϋπόθεσης, γίνονται δεκτά: i. Ασφαλιστήρια συμβόλαια που έχουν συναφθεί στην αλλοδαπή εφόσον ρητά αναφέρουν ότι καλύπτουν τον ενδιαφερόμενο για όσο διάστημα διαμένει στην Ελλάδα 4ii. Ασφαλιστήρια συμβόλαια που συνάπτονται στην Ελλάδα.
Στ.7. Οι άδειες διαμονής της συγκεκριμένης κατηγορίας, ανανεώνονται για ισόχρονη διάρκεια και για όσες φορές επιθυμεί ο ενδιαφερόμενος, εφόσον πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις: α) Η ακίνητη περιουσία παραμένει στην κυριότητα, νομή και κατοχή του ενδιαφερομένου. β) Παραμένουν σε ισχύ οι προβλεπόμενες μισθώσεις.
Στ.8. Στην παρούσα φάση, οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του ν. 4146/2013 δεν επιτρέπουν εκμίσθωση των ακινήτων. Στο υπό κατάθεση σχέδιο νόμου « Κύρωση Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης» έχει συμπεριληφθεί ρύθμιση, βάσει της οποίας θα παρέχεται στους πολίτες τρίτων χωρών, ιδιοκτήτες ακινήτων στην Ελλάδα, δυνατότητα εκμίσθωσης των ακινήτων.
Δημήτριος Χ. Καραγιάννης, Δικηγόρος, Θεσσαλονίκη - Αθήνα