Περίληψη: Αναγνώριση πατρότητας τέκνου. Κτήση τέκνου από άγαμη γυναίκα με γεννητικό υλικό του άνδρα με τον οποίο συζεί σε ελεύθερη ένωση, χωρίς τη συναίνεση αυτού με συμβολαιογραφικό έγγραφο, ώστε να μην συντρέχει περίπτωση εκούσιας αναγνώρισης. Δυνατότητα δικαστικής αναγνώρισης του τέκνου, θεωρούμενου εκτός γάμου, εφόσον αποδειχθεί όχι απλώς ότι υπήρχε συμβίωση κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης, αλλά και ότι το γεννητικό υλικό χορηγήθηκε από το σύντροφο της μητέρας κατά το ίδιο διάστημα, κατ` εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 1481 ΑΚ. Η διάταξη αυτή κατά διασταλτική ερμηνεία της, επιβαλλόμενη από την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, περιλαμβάνει και την τεχνητή γονιμοποίηση, διότι, εφόσον το γεννητικό υλικό προέρχεται από τον ίδιο το σύντροφο της μητέρας, δεν ενδιαφέρει για την εφαρμογή του τεκμηρίου αν η σύλληψη του παιδιού υπήρξε αποτέλεσμα σαρκικής συνάφειας ή τεχνητής γονιμοποίησης. Ομολογία του εναγόμενου - αναιρεσείοντος, κατά το άρθρο 261 ΚΠολΔ ότι για την τεχνητή γονιμοποίηση της ενάγουσας χρησιμοποιήθηκε δικό του σπέρμα, αποδεχόμενος έτσι χωρίς καμία ειδική αμφισβήτηση και την ακρίβεια του πορίσματος της διενεργηθείσας πραγματογνωμοσύνης του διορισθέντος από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο πραγματογνώμονα, που γνωμοδότησε ότι με πιθανότητα σε ποσοστό 99,999/100 ο φερόμενος πατέρας (αναιρεσείων) ήταν και ο βιολογικός γεννήτωρ του τέκνου. Το δικαστήριο απορρίπτει την αναίρεση της υπ’ αριθμ. 4348/12 απόφασης του Εφετείου Αθηνών.
[...] Με την κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως και τους πρόσθετους αυτής λόγους προσβάλλεται η 4348/12 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, εκδοθείσα κατά διαδικασία των άρθρων 614 επ. ΚΠολΔ, αντιμωλία των διαδίκων. Με αυτήν απορρίφθηκε η από 24/10/11 έφεση του εναγομένου και ήδη αναιρεσείοντος κατά της 3652/2011 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία, κατά παραδοχή της από 10/7/08 αγωγής της ήδη αναιρεσίβλητης, αναγνωρίστηκε ότι ο αναιρεσείων είναι πατέρας της θυγατέρας της αναιρεσίβλητης Κ.-Ε.. Σύμφωνα με το άρθρο 1456 παρ. 1 ΑΚ: "Κάθε ιατρική πράξη που αποβλέπει στην υποβοήθηση της ανθρώπινης αναπαραγωγής...διενεργείται με την έγγραφη συναίνεση των προσώπων που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο. Αν η υποβοήθηση αφορά άγαμη γυναίκα, η συναίνεση αυτής και, εφόσον συντρέχει περίπτωση ελεύθερης ένωσης, του άνδρα με τον οποίο συζεί παρέχεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο". Στην τελευταία αυτή περίπτωση, σύμφωνα με το άρθρο 1475 ΑΚ, η συμβολαιογραφική συναίνεση του άνδρα σε τεχνητή γονιμοποίηση επέχει θέση εκούσιας αναγνώρισης. Κατά δε το τελευταίο εδάφιο του άρθρου 1479 ΑΚ, αν διενεργηθεί τεχνητή γονιμοποίηση με γεννητικό υλικό τρίτου δότη, η δικαστική αναγνώριση της πατρότητας αποκλείεται, έστω και αν η ταυτότητά του είναι ή γίνει εκ των υστέρων γνωστή. Από τα παραπάνω προκύπτει, ότι σε περίπτωση απόκτησης τέκνου από άγαμη γυναίκα με γεννητικό υλικό του άνδρα με τον οποίο συζεί σε ελεύθερη ένωση, χωρίς να έχει δοθεί η συναίνεση του με συμβολαιογραφικό έγγραφο και ως εκ τούτου δεν στοιχειοθετείται περίπτωση εκούσιας αναγνώρισης, το τέκνο, θεωρούμενο εκτός γάμου, μπορεί να αναγνωριστεί δικαστικά, με βάση τις προϋποθέσεις των γενικών διατάξεων, εφόσον δηλαδή αποδειχθεί όχι απλώς ότι υπήρχε συμβίωση κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης, αλλά και ότι το γεννητικό υλικό χορηγήθηκε από το σύντροφο της μητέρας κατά το ίδιο διάστημα, κατ` εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 1481 ΑΚ, η οποία, ναι μεν προϋποθέτει σαρκική συνάφεια με τη μητέρα, πλην όμως κατά διασταλτική αυτής ερμηνεία, επιβαλλόμενη από την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, περιλαμβάνει και την τεχνητή γονιμοποίηση, διότι, εφόσον το γεννητικό υλικό προέρχεται από τον ίδιο το σύντροφο της μητέρας, δεν ενδιαφέρει για την εφαρμογή του τεκμηρίου αν η σύλληψη του παιδιού υπήρξε αποτέλεσμα σαρκικής συνάφειας ή τεχνητής γονιμοποίησης.
Στην προκείμενη περίπτωση, με τον 1° λόγο της αιτήσεως αποδίδεται στην αναιρεσιβαλλομένη η πλημμέλεια από το άρθρο 559 αρ. 1 ΚΠολΔ, με την αιτίαση ότι το Εφετείο, δεχόμενο ότι η μη ύπαρξη συμβολαιογραφικού εγγράφου για συμμετοχή σε τεχνητή γονιμοποίηση δεν αποτελεί συστατικό τύπο, δίχως τον οποίο δεν υπάρχει καν συναίνεση, παραβίασε κανόνα ουσιαστικού δικαίου (υπονοώντας προφανώς εκείνο του άρθρου 1456 παρ. 1 εδ, β` ΑΚ). Ο λόγος αυτός αβασίμως προβάλλεται, διότι στηρίζεται σε εσφαλμένη προϋπόθεση. Τούτο δε, διότι το Εφετείο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχτηκε ότι στην προκείμενη περίπτωση, που αφορούσε απόκτηση τέκνου από άγαμη γυναίκα (ενάγουσα-αναιρεσίβλητη) με τεχνητή γονιμοποίηση, με σπέρμα του εναγομένου-αναιρεσείοντος, δεν υπήρξε συναίνεση του τελευταίου, παρασχεθείσα με συμβολαιογραφικό έγγραφο, ώστε να επέχει θέση εκούσιας αναγνώρισης και ως εκ τούτου ήταν δυνατή η δικαστική αναγνώριση του τέκνου κατά τις γενικές διατάξεις. Με τον 2° λόγο αποδίδεται στην απόφαση η πλημμέλεια από το άρθρο 559 αρ. 8 ΚΠολΔ, με την αιτίαση ότι το Εφετείο δεν έλαβε υπόψη του πράγματα που προτάθηκαν (στη δευτεροβάθμια δίκη) και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης και συγκεκριμένα τον ισχυρισμό του αναιρεσείοντος ότι αυτός υπήρξε απλώς "τρίτος δότης" σπέρματος (με το εννοούμενο προφανώς έννομο αποτέλεσμα να αποκλείεται η δικαστική αναγνώριση της πατρότητάς του, σύμφωνα με το άρθρο 1479 ΑΚ). Όμως, ο λόγος αυτός δεν στοιχειοθετείται και πρέπει ν` απορριφθεί κατά το παραπάνω μέρος του, διότι, όπως προκύπτει από την απόφασή τους το Εφετείο έλαβε υπόψη του τον ρηθέντα ισχυρισμό και τον απέρριψε, ως απαράδεκτο, διότι προτάθηκε για πρώτη φορά στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, αορίστως, αλλά και ως αντιφατικό σε σχέση με τους ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου ισχυρισμούς του, σύμφωνα με τους οποίους ουδέποτε δέχτηκε να γίνει βιολογικός πατέρας του τέκνου της ενάγουσας παρέχοντας το σπέρμα του, το οποίο άλλωστε δεν θα μπορούσε να γονιμοποιήσει ωάριο της ενάγουσας, ενόψει της μικρής κινητικότητάς του. Κατά το υπόλοιπο μέρος του ίδιου λόγου και με τον 2ο πρόσθετο λόγο, σε συνάρτηση με τον απορριφθέντα ισχυρισμό του αναιρεσείοντος, ότι υπήρξε απλώς "τρίτος δότης" σπέρματος, αποδίδεται στην αναιρεσιβαλλομένη η πλημμέλεια από το άρθρο 559 αρ. 17 ΚΠολΔ. Όμως, ο λόγος αυτός στοιχειοθετείται όταν υπάρχει αντίφαση στο διατακτικό της αποφάσεως μεταξύ περισσότερων διατάξεων αυτού, ώστε να καθίσταται ανέφικτη η εκτέλεση του και τέτοια αντίφαση (μεταξύ περισσότερων διατάξεων του διατακτικού της αναιρεσιβαλλομένης) δεν προσδιορίζει ο αναιρεσείων. Στο βαθμό δε που με την επίκληση της αντιφατικότητας υπονοείται αντιφατικότητα αιτιολογιών, αναφορικά με την απόρριψη του ισχυρισμού του αναιρεσείοντος, ότι υπήρξε "τρίτος δότης" σπέρματος, προς στοιχειοθέτηση της πλημμέλειας από τον αρ. 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, και πάλι προτείνεται απαραδέκτως, διότι τούτο προϋποθέτει ότι το δικαστήριο εισήλθε στην ουσία και διατύπωσε αποδεικτικό πόρισμα, ως προς τον επίμαχο ισχυρισμό, κάτι που δεν συνέβη, εφόσον αυτός απορρίφθηκε για τυπικό λόγο. Συνεπώς, ο 2ος λόγος κατά το παραπάνω υπόλοιπο μέρος του και ο 2ος πρόσθετος λόγος πρέπει ν` απορριφθούν κατά τις παραπάνω διακρίσεις.
Από τη διάταξη του άρθρου 559 αρ. 10 ΚΠολΔ, κατά την οποία αναίρεση επιτρέπεται, αν το δικαστήριο παρά τον νόμο δέχτηκε πράγματα που έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, ως αληθινά, χωρίς απόδειξη, συνάγεται ότι ο λόγος αυτός ιδρύεται, όταν το δικαστήριο δέχεται πράγματα, δηλαδή αυτοτελείς πραγματικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι τείνουν σε θεμελίωση, κατάλυση ή παρακώλυση του δικαιώματος, που ασκείται με αγωγή, ένσταση ή αντένσταση, χωρίς να έχει προσαχθεί οποιαδήποτε απόδειξη για τα πράγματα αυτά ή όταν δεν εκθέτει από ποια αποδεικτικά στοιχεία άντλησε την απόδειξη γι` αυτά (ΑΠ 876/12, 176/11). Στην ένδικη περίπτωση ο αναιρεσείων με τον πρώτο πρόσθετο λόγο αποδίδει στην αναιρεσιβαλλομένη την ρηθείσα πλημμέλεια με την αιτίαση ότι το Εφετείο παρά τον νόμο δέχτηκε πράγματα που έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, ως αληθινά, χωρίς απόδειξη και ειδικότερα ως προς το ότι αυτός α) είχε ερωτικό δεσμό με την ενάγουσα κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης και β) συνήνεσε σε συμμετοχή του σε πρόγραμμα εξωσωματικής γονιμοποίησης της ενάγουσας, περιστατικά που αμφισβήτησε με τον 1° λόγο της εφέσεώς του, παραπονούμενος για εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο. Οπως, όμως, προκύπτει από την απόφαση, το Εφετείο συνήγαγε ομολογία του αναιρεσείοντος, κατά το άρθρο 261 ΚΠολΔ ότι αυτός ομολόγησε ότι για την τεχνητή γονιμοποίηση της ενάγουσας χρησιμοποιήθηκε δικό του σπέρμα, αποδεχόμενος έτσι χωρίς καμία ειδική αμφισβήτηση και την ακρίβεια του πορίσματος της διενεργηθείσας πραγματογνωμοσύνης του διορισθέντος από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο πραγματογνώμονα, που γνωμοδότησε ότι με πιθανότητα σε ποσοστό 99,999/100 ο φερόμενος πατέρας (αναιρεσείων) είναι και ο βιολογικός γεννήτωρ του τέκνου. Μετά δε τη απόρριψη του ισχυρισμού του αναιρεσείοντος ότι στην ένδικη υπόθεση χορήγησε το σπέρμα του ενεργώντας ως "τρίτος δότης" (η περί του οποίου απορριπτική αιτιολογία της αναιρεσιβαλλομένης δεν επλήγη με λυσιτελή αναιρετικό λόγο), δεν ασκούσε έννομη επιρροή η απόδειξη της ύπαρξης ερωτικού δεσμού του με την ενάγουσα, κατά τον κρίσιμο χρόνο της συλλήψεως, καθόσον τέτοιο γεγονός ερευνάται στα πλαίσια του τεκμηρίου του άρθρου 1481 AK, που αποσκοπεί στο να απαλλάξει τον ενάγοντα (ή ενάγουσα) από την απόδειξη της σύλληψης του παιδιού από τον φερόμενο ως πατέρα, ενώ στην ένδικη υπόθεση σύμφωνα με το νοηματικό περιεχόμενο των παραδοχών της αναιρεσιβαλλομένης υπήρξε ομολογία του αναιρεσείοντος περί του ότι αυτός είναι ο βιολογικός πατέρας του τέκνου της ενάγουσας. Εντεύθεν, ο πρώτος πρόσθετος λόγος κατά την υπό στοιχείο α` αιτίασή του παρίσταται αλυσιτελής και σε κάθε περίπτωση αβασίμως προβάλλεται, καθόσον το Εφετείο δεν δέχτηκε πράγματα που έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, ως αληθινά, χωρίς απόδειξη (εφόσον συνήγαγε ομολογία του εναγομένου περί των ανωτέρω). Ως εκ τούτου δεν συντρέχει ούτε βάσιμη περίπτωση αυτεπάγγελτης έρευνας περί της στοιχειοθέτησης της αναιρετικής πλημμέλειας από το άρθρο 559 αρ. 19 ΚΠολΔ, σχετικά με το παραπάνω ζήτημα.
Περαιτέρω, ως προς την υπό στοιχείο β` αιτίασή του, αλυσιτελώς, επίσης, προβάλλεται από τον αναιρεσείοντα η έλλειψη συμβολαιογραφικής συναινέσεώς του, καθόσον, σύμφωνα με τα αναφερθέντα, εξαιτίας της επίμαχης έλλειψης δεν στοιχειοθετείται μεν περίπτωση εκούσιας αναγνώρισης, το τέκνο, όμως, θεωρούμενο εκτός γάμου, μπορεί να αναγνωριστεί δικαστικώς κατά τις γενικές διατάξεις, όπως συνέβη στην ένδικη υπόθεση. Κατόπιν τούτων, η ένδικη αίτηση αναιρέσεως και οι πρόσθετοι λόγοι αυτής πρέπει ν` απορριφθούν στο σύνολό τους και να επιβληθούν τα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης, που κατέθεσε προτάσεις, σε βάρος του αναιρεσείοντος, λόγω της ήττας του (άρθρα 176, 183 ΚΠολΔ), κατά τ` αναφερόμενα στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ: Απορρίπτει την από 23/11/12 αίτηση του Θ. Ν. και τους πρόσθετους λόγους αυτής, για αναίρεση της 4348/12 απόφασης του Εφετείου Αθηνών. Επιβάλλει στον αναιρεσείοντα τα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης, τα οποία προσδιορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ.
